Onderwijsland is op dit moment in de ban van ChatGPT. Terecht of niet? Dat laat ik voor nu even in het midden. Met deze blogpost wil ik je meenemen in mijn bevindingen van ChatGPT en hoe ik hierover denk.
Een disclaimer vooraf: Ik beweer met deze blogpost niet dat ik de waarheid in pacht heb. En in deze blogpost komt ook mijn mening naar voren. Je hoeft het hier (uiteraard) niet mee eens te zijn. En dat mag je kenbaar maken. Maar ik vraag je wel dit op een respectvolle en goed onderbouwde manier te doen. Dus voel je vrij om dit bericht in je netwerk te delen en jouw mening hierbij te vermelden.
Vooral zaakvakken en de talen maken zich zorgen in het voortgezet onderwijs over de inzet van ChatGPT door leerlingen. En dat is helemaal niet erg. Dat is in mijn beleving juist wel goed. Maar hoe ga je met deze zorgen om? Dat is een belangrijk aspect in het verhaal. Wil je als onderwijsland ChatGPT verbieden? Dan zul je van goede huizen moeten komen, want je kunt het internet in je onderwijs nou eenmaal niet tegenhouden. En zeker niet een 'gratis, online tool dat voor iedereen vrij toegankelijk is'. Dus verbieden is geen optie in mijn beleving.
Maar wat dan wel? Hoe kunnen we dan in onderwijsland controleren of iets door ChatGPT is geschreven, of door de leerling/student zelf? Kunnen we nog vertrouwen op plagiaatcontrole tools? Allemaal zorgen die extra opspelen bij de komst van ChatGPT.
Ik denk dat een aantal factoren belangrijk zijn bij het uitzetten van een opdracht bij je leerlingen, waar ChatGPT mogelijk een rol in zou kunnen spelen. En hiervoor zal ik een voorbeeld nemen die ik met ChatGPT heb getest.
Hier kan ik kort en krachtig over zijn: De plagiaatscanner kan helaas niet de teksten die door ChatGPT zijn gegenereerd herkennen. Althans, nog niet. Plagiaatscanners blijven zich natuurlijk ook ontwikkelen. Dus naar mijn mening is het weer een kwestie van tijd, voordat plagiaatcontroles mogelijk teksten van ChatGPT zullen herkennen. In welk tijdsbestek, dat weet ik ook niet. Net als de plagiaatcontrole aanbieders dit zelf ook niet weten.
Over de betrouwbaarheid van de gegenereerde teksten valt ook nog wel wat te doen. Volgens een opinie stuk uit de Volkskrant van 22 december 2022 (Ven, 2022) wordt er door ChatGPT weinig gewicht gegeven aan de betrouwbaarheid en kwaliteit van verschillende bronnen waaruit ChatGPT zijn informatie haalt. Daarnaast is ChatGPT ook niet consequent binnen één sessie in de antwoorden als je op een gegeven antwoord zou doorvragen.
Ik heb een test uitgevoerd waarin ik heb gekeken naar de bronvermelding van ChatGPT. Want een manier om een opstel, werkstuk, betoog, verslag of ander type opdracht betrouwbaarder te maken voor een goede beoordeling is volgens mij onder andere om meer gewicht en aandacht te geven aan de bronvermelding. Ik heb ChatGPT gevraagd voor mij een betoog te schrijven van 500 woorden waarin duidelijk wordt waarom we duurzamer zouden moeten leven (een ander lekker actueel thema ...)
En dit is wat ik als antwoord krijg als ik ChatGPT vraag naar bronnen waarop het zijn antwoord heeft gebaseerd:
Daarna heb ik mijn vraag nog iets specifieker gemaakt waarin ik deze twee vragen combineer, maar nu met een ander aantal woorden voor mijn betoog. Hier krijg ik dan vervolgens het volgende antwoord op:
Wat je nu ziet is dat ChatGPT nu wel wat meer verwijst naar onderzoeken van een instantie, maar nog steeds niet specifiek maakt waar de bron terug te vinden is, zodat een lezer de inhoud van de bron kan bekijken en kan checken of de auteur wel op de juiste wijze de informatie uit de bron heeft gehaald. Hieruit kan ik dus een conclusie trekken dat als ik al meer op de bronvermelding ga zitten, mijn leerlingen het gebruik van ChatGPT kunnen omarmen, maar zelf nog steeds de bronnen erbij moeten zoeken, dit moeten controleren en in de gegenereerde tekst van ChatGPT moeten verwerken. En dat lijkt mij nog veel meer werk dan zelf een authentieke tekst te moeten schrijven.
En als het leerlingen wel lukt en het tijdbesparend vinden, prima! Door de bronnen erbij te moeten zoeken en te moeten controleren of de inhoud van de gevonden bron klopt met de tekst die door ChatGPT is gegenereerd, kunnen ze mogelijk ook de leerdoelen halen die bij de opdracht hoort.
En wat je misschien ook al is opgevallen is het volgende: ChatGPT maakt een prachtige tekst, maar met een exact aantal woorden, kapt het de tekst gewoon af. Zelf het laatste woord wordt niet meer volledig afgeschreven. In mijn beleving heb je er als leerling/student dan nog steeds niet zoveel aan, want dan zul je toch een hele hoop zelf moeten herschrijven om er wel een kloppend verhaal van te maken. De enige winst die je dan behaald als leerling/student is de context waarin geschreven kan worden.
Dus nog een kleine conclusie die ik kan trekken om een opdracht nog minder geschikt te maken voor ChatGPT: Stel een maximaal aantal worden in voor een opdracht. Wees hierbij wel realistisch, zodat leerlingen/studenten die geen ChatGPT gebruiken, ook nog steeds een goed betoog kunnen neerzetten.
Hoe specifieker je de opdracht voor je leerlingen/studenten maakt qua vorm, hoe lastiger het wordt voor ChatGPT om een goede bruikbare tekst voor de leerlingen/studenten te maken. En daarnaast moeten we mogelijk bij de beoordeling van opdrachten toch meer gewicht geven aan bronvermelding als onderdeel van het eindresultaat.
Tot zover mijn eerste bevindingen. In mijn volgende blogpost deel ik mijn mening over het beoordelen van een opdracht, waarbij je vermoed dat ChatGPT de hele opdracht gemaakt heeft.
Ven, P. van de. (2022, 22 december). Opinie: Goed bruikbaar is ‘tekstwonder’ ChatGPT nog niet, en daardoor best gevaarlijk. de Volkskrant. https://www.volkskrant.nl/columns-opinie/opinie-goed-bruikbaar-is-tekstwonder-chatgpt-nog-niet-en-daardoor-best-gevaarlijk